تأثیر گیاه خارخسک بر قدرت باروری مردان: مرور سیستماتیک و متاآنالیز

مقدمه: ناباروری، یکی از مشکلات شایع در سطح جهان است. در کنار توجه اخیر به داروهای مکمل و طب جایگزین برای درمان ناباروی از جمله ناباروری مردان، تأثیر تعدادی از داروهای گیاهی بر پارامترهای اسپرم مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. مرور سیستماتیک و متاآنالیز حاضر با هدف بررسی تأثیر گیاه خارخسک بر قدرت باروری مردان انجام شد. روش‌کار: در این مطالعه مرور سیستماتیک پایگاه داده‌های الکترونیک شامل PubMed، Web of science، google scholar، Scopus، Cochrane، Sid، Magiran و Iranmedex با واژه‌های Tribulus Terrestris، Fertility، Infertility، Sperm parameters، Oligo Azoospermia و نازایی، ناباروری و خارخسک بدون محدودیت زمان و زبان جستجو شدند. مطالعات منتشر شده تا تاریخ 18 آذر 1396 وارد مطالعه شدند. در پایان 9 مقاله وارد مطالعه شد که 4 مطالعه قابلیت انجام متاآنالیز را داشتند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار comprehensive (نسخه 2) انجام شد. برای بررسی سوگیری انتشار از آزمون Egger و برای بررسی همگنی مطالعات از آزمون کوکران و شاخص I2استفاده شد. یافته‌ها: از مجموع 1075 مقاله به‌دست آمده، 9 مقاله وارد مطالعه شد که 4 مقاله قابلیت متاآنالیز داشت. ترکیب داده‌ها نشان داد که استفاده از گیاه خارخسک در مردان با افزایش پارامتر‌های غلظت اسپرم و بهبود شکل طبیعی اسپرم و تحرک اسپرم همراه است. نتیجه‌گیری: گیاه خارخسک بر پارامترهای اسپرم و عملکرد جنسی در مردان مؤثر است و می‌تواند به‌عنوان طب مکمل در کنار درمان‌های دیگر، در افراد مبتلا به ناباروری با علت مردانه استفاده شود.